زندگی؛ اعتقاد و عمل

بسم الله الرحمن الرحیم

سوره‌ی مبارکه‌ی نساء پر از دستورات اجتماعی است. از اصلاح روابط مالی و روابط اجتماعی، اجرا و کیفیت حدود در اجتماع تا دستورات جنگی و نظامی و نوع مواجهه‌ی صحیح مومنین با منافقین، محوریت رسول الهی در اخبار و نزاع‌های اجتماعی. و در نهایت دل‌دادگی تمام به دستورات رسول. در اصل، سوره‌ی مبارکه‌ی نساء با بیان این‌ها، اتصال جریان احکام اجتماع به خدا و رسل را در نظر دارد.

در اوج گمراهان سوره کسانی هستند که می‌خواهند بین خدا و رسول فاصله بیندازند. یعنی مسیری بینابینی را دنبال کنند. خدا را قبول داشته باشند ولی در عین حال رو به طاغوت بیاورند. یعنی یک کفر تمام عیار. (آیات ۱۵۰ تا ۱۵۲)

همه‌ی مخالفت‌های سوره در این چارچوب تحلیل می‌شوند.

در این صورت جریان غربی‌گرایی و شرق‌گرایی و عرفان‌های مختلف که هر کدام برای زندگی بشر می‌خواهند راهی را ایجاد کنند و دین اسلام را به صورت یک آرزوهایی مطرح کنند، آخرت را به نگاه خود تفسیر کنند و احکام و دستورات و قانون‌های زندگی را از سایر مکاتب بگیرند و ترویج کنند؛ هشداری است که با هدایت این سوره قابل حل است.

در نهایت امر، سوره پس از باور این که دستورات خدا و رسل همه دستورات خدا هستند، برای مردم قرآن را با برهان و نور روشنگر آشنا می‌کند. و بیان می‌کند که اگر مسیر ایمان و اعتصام بالله را بپیمایند به سه دستاورد رحمتی از او و فضلی و جریان هدایتی به صراط مستقیم بشارت می‌دهد. خدا یاری بدهد.

***

دو نکته برای توجه بیشتر در انتها قابل ذکر است:

 

۱. کفر، اهل کتاب، هم‌چنین منافقین این سوره با این راستا قابل مطالعه هستند که می‌خواهند خط قرآن و پیامبر را از خدا جدا نشان دهند، به هر طریق ممکن و راه‌های دیگری را قابل پیروی جلوه دهند.

به این منظور، در این سوره ویرانی بنیان‌های اخلاقی و اعتقادی دو جریان اهل کتاب برملا می‌شود. از جمله غلو در دین مسیحیت توسط اهل کتاب آنان است. در حالی‌که عدم استنکاف حضرت مسیح نسبت به عبد بودن و عدم استکبار ایشان ثابت است. (۱۷۱ و ۱۷۲) و دشمنانی از اهل کتاب یهود که  کلام را از مواضع و نقاط اشاره‌ی خود منحرف کرده و در تحریف کلام تبحر دارند. (۴۴ و ۴۶) و پس از آن، آنان را به به ایمان آوردن دستور می‌دهد که در غیر این صورت واژگونی صورت‌ها و وجوه آن‌ها و دچار شدن به لعنتی مانند اصحاب سبت، عاقبت سخت آن‌ها خواهد بود. (۴۷)

 

۲. در عین کشیدن خط بطلان بر تحریفات دو آیین مسیحی و یهودی، خط هدایتی رسل را یکپارچه و نزول قرآن از ناحیه‌ی علم خدا را قطعی می‌داند.

اما از این میان، راسخان در علم از اهل کتاب و هم‌چنین مومنین هستند که به محتوای نازل‌شده بر پیامبر و قبل از ایشان ایمان می‌آورند. که با ورود به عرصه‌ی اقامه‌ی دین اجر عظیمی دریافت خواهند نمود. (۱۶۲ تا ۱۶۶)